Wegverkeer is in Nederland de belangrijkste bron van geluidshinder in de woonomgeving. De gevolgen variëren van hinder en slaapverstoring tot klinische gezondheidseffecten zoals een hartinfarct. Naar schatting 600.000 tot 800.000 volwassenen ondervinden ernstige hinder door geluid en 300.000 tot 400.000 volwassenen ondervinden ernstige slaapverstoring door geluid van wegverkeer. Ongeveer 84 hartinfarcten (met dodelijke afloop) per jaar zijn gerelateerd aan blootstelling aan geluid van wegverkeer. Dit is 0,3% van het totaal aantal acute hartinfarcten dat jaarlijks in Nederland optreedt (bron: Van Kempen & Houthuijs, 2008, AgentschapNL/CROW, 2012).
Ongeveer 20 tot 35% van de ernstige hinder en slaapverstoring door geluid van verkeer op alle wegen is toe te schrijven aan verkeer op rijkswegen en railverkeer. Of anders gezegd: het wegverkeer in de bebouwde kom is verantwoordelijk voor de meeste hinder. Lokale overheden zijn hiervoor verantwoordelijk.
Ernstige hinder door het geluid van wegverkeer neemt sinds 1993 toe. De ernstige hinder door railverkeer en vliegverkeer blijft sinds 1993 ongeveer gelijk. Voor hinder door geluid van industrie en recreatie is geen duidelijke trend waar te nemen (zie Figuur 11). Het wegverkeer is dus de uitzondering op de regel.
 |
| Figuur 11 Trends in geluidhinder (bron: RIVM en TNO, 2004) |
Geluid leidt ook tot slaapverstoring
Geluid kan de slaap op verschillende manieren beïnvloeden. Voor en tijdens de slaap leidt het tot verlenging van de inslaaptijd, verandering in slaappatronen, tussentijds wakker worden en vervroegd ontwaken. Maar ook de volgende dag, na een verstoorde slaap worden effecten waargenomen. Dit zijn bijvoorbeeld een slecht humeur, vermoeidheid en een verminderd prestatievermogen. Slaapverstoring is een specifieke vorm van hinder en wordt, net als hinder, vaak gemeten met behulp van een directe vraag in een vragenlijst. Uit onderzoek in de regio Eindhoven is gebleken dat respondenten met een berekende nachtelijke blootstelling (Lnight) hoger dan 35 dB vaker aangeven niet uitgerust op te staan en/of last te hebben van ochtendmoeheid (de Kluizenaar et al., 2009).
Geluid kan de slaap op verschillende manieren beïnvloeden. Voor en tijdens de slaap leidt het tot verlenging van de inslaaptijd, verandering in slaappatronen, tussentijds wakker worden en vervroegd ontwaken. Maar ook de volgende dag, na een verstoorde slaap worden effecten waargenomen. Dit zijn bijvoorbeeld een slecht humeur, vermoeidheid en een verminderd prestatievermogen. Slaapverstoring is een specifieke vorm van hinder en wordt, net als hinder, vaak gemeten met behulp van een directe vraag in een vragenlijst. Uit onderzoek in de regio Eindhoven is gebleken dat respondenten met een berekende nachtelijke blootstelling (Lnight) hoger dan 35 dB vaker aangeven niet uitgerust op te staan en/of last te hebben van ochtendmoeheid (de Kluizenaar et al., 2009).
Geluid leidt tot hart- en vaatziekten
Lange termijn blootstelling aan geluid kan volgens de Wereldgezondheidsorganisatie leiden tot hart- en vaatziekten. Ondanks het toenemend bewijs voor een dergelijk verband, zijn de gevonden relaties zwak en ook is het nog niet duidelijk of er sprake is van een direct effect of een effect via hinder. Doordat er op dit moment nog veel onzekerheden zijn met betrekking tot de blootstelling-effectrelaties en de toepassing daarvan, kunnen op dit moment geen schattingen worden gemaakt van het aantal mensen in Nederland dat lijdt aan hart- en vaatziekten als gevolg van geluid. Voor meer informatie over hart- en vaatziekten en de omvang ervan in de Nederlandse bevolking: zie het Nationaal Kompas Volksgezondheid.
Geluid heeft effect op de leerprestaties
Er zijn aanwijzingen dat langdurige blootstelling aan transportgeluid een negatief effect kan hebben op de leerprestaties van kinderen. Het gaat dan vooral om cognitieve effecten van geluid op begrijpend lezen, aandacht, lange termijn geheugen en probleem oplossend vermogen.
Lange termijn blootstelling aan geluid kan volgens de Wereldgezondheidsorganisatie leiden tot hart- en vaatziekten. Ondanks het toenemend bewijs voor een dergelijk verband, zijn de gevonden relaties zwak en ook is het nog niet duidelijk of er sprake is van een direct effect of een effect via hinder. Doordat er op dit moment nog veel onzekerheden zijn met betrekking tot de blootstelling-effectrelaties en de toepassing daarvan, kunnen op dit moment geen schattingen worden gemaakt van het aantal mensen in Nederland dat lijdt aan hart- en vaatziekten als gevolg van geluid. Voor meer informatie over hart- en vaatziekten en de omvang ervan in de Nederlandse bevolking: zie het Nationaal Kompas Volksgezondheid.
Geluid heeft effect op de leerprestaties
Er zijn aanwijzingen dat langdurige blootstelling aan transportgeluid een negatief effect kan hebben op de leerprestaties van kinderen. Het gaat dan vooral om cognitieve effecten van geluid op begrijpend lezen, aandacht, lange termijn geheugen en probleem oplossend vermogen.
Hoeveel mensen hebben last van een te hoog geluidniveau?
De mate waarin mensen hinder ervaren door geluidhinder, hangt voor een groot deel samen met de mate waarin mensen blootgesteld worden aan geluid. En de blootstelling aan geluid wordt sterk bepaald door de geluidbelasting op de gevel van de woning waarin mensen wonen. En voor woningen in de buurt van wegen heeft het verkeer veruit het grootste aandeel in die geluidbelasting.
De eenheid waarin geluid meestal wordt uitgedrukt is de deciBell(A) of wel dB(A). Hoe hoger het aantal dB(A), hoe lawaaiiger. Een verhoging van de geluidbelasting met 3 dB(A) betekent ongeveer een verdubbeling van het geluid. Ofwel, wanneer de hoeveelheid verkeer langs een woning verdubbelt, neemt de geluidbelasting op de gevel met 3 dB(A) toe.
Geluidhinder, door meer bepaald dan alleen blootstelling aan geluid
Maar geluidhinder, en daarmee de effecten van geluid op gezondheid, worden niet alleen bepaald door het geluidniveau dat mensen gemiddeld moeten verdragen. Van belang is wanneer het geluid optreedt, op de dag in de avond of de nacht en daarnaast zijn er psychologische verklaringen voor waarom mensen geluid als hinderlijk ervaren. Denk bijvoorbeeld aan mensen die op Schiphol werken en er in de buurt ook wonen. Zij ervaren in het algemeen minder hinder van overvliegende vliegtuigen dan mensen die niet financieel afhankelijk zijn van de luchthaven. Een ander voorbeeld zijn bromfietsen of scooters. Mensen die in enquêtes aangeven geluidhinder te ervaren betrekken daar mogelijk deels het rijgedrag van de veelal jonge bestuurders in. Het is niet ondenkbaar dat zelfs wanneer bromfietsen weinig tot geen geluid zouden produceren, bromfietsen nog steeds hoog in de hinderenquêtes zouden voorkomen.
Saneringwoningen
Eind jaren 90 heeft de Nederlandse overheid in kaart gebracht hoeveel en welke woningen een te hoge geluidbelasting op de gevel hadden. Het betrof destijds in totaal bijna 300.000 woningen dat moest worden gesaneerd (saneringsopgave). Tot 1 januari 2007 kregen gemeenten de kans geluidbelaste woningen aan te melden, die nog niet op de lijst stonden. In totaal betreft het nu 445.000 woningen. Inmiddels is ongeveer 1/3 van deze woningen gesaneerd. Tabel 2 toont de saneringsopgave per provincie. De provincies Zuid-Holland en Noord-Holland scoren met circa 40 te saneren woningen per 1000 inwoners relatief slecht. Flevoland en daarna Friesland en Drenthe scoren relatief goed.
Provincie | Te saneren woningen | Omvang bevolking | Te saneren woningen per 1000 inwoners |
Friesland | 7,587 | 612.028 | 12 |
Groningen | 9,412 | 558.113 | 17 |
Utrecht | 26,406 | 1.070.585 | 25 |
Drenthe | 5,596 | 457.316 | 12 |
Overijssel | 26,319 | 1.053.966 | 25 |
Gelderland | 30,298 | 1.876.299 | 16 |
Flevoland | 400 | 272.843 | 1 |
Noord-Brabant | 70,663 | 2.290.424 | 31 |
Limburg | 33,995 | 1.133.669 | 30 |
Zeeland | 7,209 | 367354 | 20 |
Zuid-Holland | 133,715 | 3.332.860 | 40 |
Noord-Holland | 93,531 | 2.468.432 | 38 |
Totaal | 445,131 | 15.493.889 | 29 |
Het RIVM heeft in 2005 de geluidbelasting op alle gevels van Nederlandse woningen berekend (zie Figuur 12). De figuur laat duidelijk zien dat het aantal woningen met een hoge geluidbelasting tussen 2000 en 2020 fors toeneemt. Dit hangt sterk samen met de groei van het wegverkeer.
 |
| Figuur 12 Verdeling van de geluidbelasting op de gevel van Nederlandse woningen (RIVM, 2005) |
Het RIVM heeft ook per gemeente de geluidbelasting van woningen in kaart gebracht. Figuur 13 geeft voor de binnenstad van Deventer de woningen weer met een geluidbelasting hoger dan 60 dB(A).
 |
| Figuur 13 Woningen met een geluidbelasting hoger dan 60 dB(A) in Deventer (bron: PBL, 2012) |
Figuur 14 toont per gemeente het aantal woningen met een geluidbelasting hoger dan 60 dB(A) ten opzichte van het totaal aantal woningen in de gemeente. In de Randstad heeft een relatief groot deel van de woningen een hoge geluidbelasting, maar ook Brabant en Limburg vallen op door het relatieve hoge aandeel geluidbelaste woningen.
 |
| Figuur 14 Aantal woningen met een geluidbelasting in Lden boven de 60 dB gedeeld door het totaal aantal woningen, per gemeente in 2008 |
Welke regelgeving is er voor geluid?
Sinds 2002 is de EU richtlijn Omgevingslawaai (European Noise Directive: END) van kracht. Deze richtlijn schrijft voor dat elke vijf jaar geluid door weg, rail en luchtvaartverkeer en industrie in kaart gebracht moet worden voor de gebieden rond alle belangrijke infrastructuur (Rijkswegen, Spoorwegen en luchthavens) en voor aangewezen gemeenten in een agglomeratie met meer dan 100.000 inwoners. Daarnaast moeten actieplannen worden geformuleerd om het geluid en de negatieve effecten ervan terug te dringen. Het formuleren van doelstellingen in termen van limiet‐ of streefwaarden wordt aan de lidstaten overgelaten. In Nederland is deze ronde (de EU Geluidskaarten) na de zomer van 2012 afgerond.
Relevante websites en literatuur
- Kluizenaar, Y. de, S.A. Janssen, F.J. van Lenthe, H.M.E. Miedema, J.P Mackenbach, “Long‐term road traffic noise exposure is associated with an increase in morning tiredness", J. Acoust. Soc. Am., Vol. 126, No. 2, August 2009
- Gezondheidseffecten van geluid (RIVM)
- Atlas voor de leefomgeving
- Milieuportaal, RIVM
- Literatuurstudie naar de relatie wegverkeerslawaai versus gezondheid en leefbaarheid
Tidak ada komentar:
Posting Komentar